Een regiobeeld is méér dan de regio in getallen

Door Mark van Oirschot en Rienk Overdiep van Robuust & Mark Callaars van Raedelijn.

Het Integraal Zorgakkoord (IZA) is voor velen een nieuwe werkelijkheid geworden. Passende zorg is de dragende kracht. Werkthema’s zijn de leidraad om die passende zorg vorm te geven en regionale samenwerking is er daar één van. Eerste stap in die samenwerking zijn regiobeelden. Zij moeten via een regioplan richting geven aan de noodzakelijke transformatie. Als middel helpt een regiobeeld om te begrijpen waarom bepaalde problemen zich in een regio voordoen. Het laat zien waar je aan moet werken en welke keuzes je moet maken. En dat kun je niet alleen, daar heb je elkaar voor nodig. Een regiobeeld is namelijk nog geen gedragen beeld van de regio!

Regiobeeld geen doel op zich

Bij Robuust en Raedelijn, twee van de veertien ROS’en in Nederland, zien we vaak dat de neiging groot is om bij het maken van een regiobeeld te kiezen voor een instrumentele aanpak. Begrijpelijk, tastbaar en concreet. Er worden plannen gemaakt, modellen gevolgd, mijlpalen opgeleverd en vinkjes gezet. Een regiobeeld met kale cijfers kan in een paar dagen klaar zijn. Met als gevaar dat het dan een doel op zich wordt.

Essentie is het proces om te komen tot regiobeeld

Wil je écht een verandering of transformatie bewerkstelligen? Dan begint dat al bij het proces waarbij je samen informatie bij elkaar brengt om de problemen in de wijk, stadsdeel of regio te duiden. Op die manier word je mede-eigenaar van het regiobeeld. Dat voedt de intrinsieke motivatie om gezamenlijk te werken aan een duurzame verandering. Je legt immers samen de problemen bloot, prioriteert samen, deelt het gevoel van urgentie. En daarmee rechtvaardig je de acties waar je gezamenlijk de schouders onder gaat zetten. Met uiteindelijk resultaten die niet alleen meetbaar maar vooral merkbaar zijn.

Wat doe je anders?

Mooi gezegd, maar wat doe je dan anders? Belangrijk vertrekpunt is in elk geval het beeld dat de bestuurders, inwoners en professionals hebben over hoe de regio ervoor staat. Dit ga je aanvullen met kwalitatieve en kwantitatieve informatie. Het regiobeeld is in onze visie daarmee ook meer dan het bij elkaar zetten van kale cijfers. Het gaat vooral over de informatie die je bij en met elkaar ophaalt, bespreekt en gezamenlijk duidt. Het vraagt ander gedrag van alle betrokkenen. Nodig elkaar uit, interview elkaar, weet van de ander hoe die naar de regio kijkt en speel vooral een actieve rol. Wat ons betreft hangt daarmee ook samen dat iedereen individueel en persoonlijk verantwoordelijk is voor zijn aandeel in de transformatie.

Van vinken naar vonken en verbinden

Ons pleidooi is duidelijk: verbindt de instrumentele aanpak altijd aan de veranderopgave. Dat vereist een andere manier van denken en doen, maar kan een antwoord zijn op veel vragen waar organisaties tegenaan lopen. Zeker nu het Integraal Zorgakkoord er is en samenwerken op regionaal niveau nog belangrijker wordt.  Het gedachtegoed is samengevat in het model 'De regionale aanpak in perspectief'.

Je kunt als samenwerkende partijen een proces inrichten volgens de blauwe lijn waarin je de focus legt op het opleveren van een regiobeeld en regioplan als middel (de groene lijn). Maar met alleen het opleveren van een regiobeeld of regioplan, is er nog geen gezamenlijk gedragen beeld van de regio, gezamenlijk gevoelde urgentie en duurzame samenwerking die daadwerkelijk voor verandering zorgt in de regio.

Meer informatie?

Neem contact op met Mark van Oirschot, Rienk Overdiep of Mark Callaars.