Start integrale wijkaanpak: vanuit het hart of de data

Robuuster Marieke de Wit: “Van de week had ik een kennismaking met een directeur van een woningcorporatie. Ik sprak een man die begaan was met mensen voor wie het dagelijks leven vele uitdagingen kent. Geraakt door de verhalen die hij binnen zijn organisatie hoort, is het zijn drijfveer om met zijn organisatie een bijdrage te leveren aan een betere woon- en leefsituatie van mensen. Maar de corporatiedirecteur realiseert zich terdege dat een betere thuissituatie niet alleen om wonen gaat. Dat factoren als gezondheid, financiën, een sociaal netwerk een minstens zo’n grote rol spelen. En dat alleen samenwerking met andere betrokken organisaties echt het verschil kan maken. Renovatie van de fysieke leefomgeving kan bijvoorbeeld een kantelmoment worden in het leven van mensen. Het biedt een kans om achter de voordeur te komen en met de mensen in gesprek te gaan. Bijvoorbeeld over mogelijkheden om maandelijkse lasten te verlagen, waardoor stress in het huishouden afneemt.”

Kijken vanuit meer perspectieven

Een kantelmoment in iemands leven kan ogenschijnlijk als een individueel probleem worden gezien. Maar in het voorbeeld van de renovatie kan zowel het individu als de professional van de woningcorporatie het probleem rondom de dagelijkse uitdagingen niet alleen oplossen. Er zijn vaak meerdere perspectieven nodig van verschillende mensen, partijen en organisaties om een verandering te realiseren en dan ook nog in de goede richting te bewegen. Dat is de kern van een succesvolle integrale wijkaanpak. In samenhang en afstemming domein overstijgend samenwerken aan effectieve en efficiënte hulp en ondersteuning voor inwoners in de wijk.

Pijn en verlangen

Kenmerkend is dat mensen die het anders willen doen pijn en/of verlangen ervaren. Pijn en verlangen vanuit het hart, vanuit een diepgewortelde behoefte of wens om heel graag iets aan een situatie te veranderen. Maar pijn - of noem het urgentie – kan ook meer instrumenteel gedreven zijn. Het kunnen cijfers zijn die pijn en verlangen blootleggen en aanleiding zijn voor een droom, een ambitie om het samen anders te doen. Er komt beweging als de pijn of het verlangen groot genoeg zijn. Die beweging vormt een belangrijke basis voor het vanuit meerdere perspectieven werken aan een kantelmoment in iemands leven. Een kantelmoment in iemands leven vraagt altijd verandering in de context (leefomgeving). Als die context niet mee verandert dan krijg je spanning tussen individuele verandering en de context die tegenwerkt. Denk bijvoorbeeld aan een middelbare school die een gezonde leefstijl promoot door o.a. gezonde lunch aan te bieden maar waar in de nabij omgeving volop ‘verleiding’ is van fastfood.

De crux is samen doen

De crux is om het samen op te pakken zodat je een verandering in brede context kan realiseren. Samen met de inwoners en betrokken organisaties in de wijk praten over de verandering. Wat is nu echt de drijfveer voor verandering? Is dat de pijn van de beleidsmaker of is dat de pijn van de inwoners in de wijk? Is de pijn in de wijk voelbaar voor degenen die er slechts ‘op bezoek’ zijn? Raakt het mensen voldoende om het taaie proces van verandering, van verbetering vol te houden? Dat is niet altijd makkelijk. Maar een belangrijke insteek om dat wel te kunnen is het vinden van gelijkgestemden die voor hetzelfde doel gaan, dezelfde droom of dezelfde pijn of verlangen hebben. Als mensen elkaar vinden op basis van intrinsieke motivatie dan kunnen zij elkaar uitdagen en steunen. Dan vinden zij bij elkaar de benodigde energie, inspiratie, openingen en verbindingen die hen raken in het hart en kunnen zij echt stappen zetten in de integrale aanpak.

Buiten de lijntjes

Deze groep van gelijkgestemden heeft ruimte nodig vanuit het staande systeem om ook buiten de lijntjes te kunnen kleuren en echt andere stappen te kunnen zetten. Zoals in de Ruwaard waar bestuurders in het beginstadium een visie omarmden waarin inwoners en professionals het vertrouwen kregen om gezamenlijk uit te zoeken wat echt nodig was.

Animatie over de wijkaanpak in de wijk de Ruwaard in Oss.

Ga je met elkaar aan de slag, dan blijft het belangrijk om steeds weer terug te gaan naar de vragen: Waar is het om begonnen? Wat was de pijn of het verlangen? Waar doen we dit eigenlijk voor? En vanuit die openheid zoveel mogelijk waardevrij en gelijkwaardig in gesprek te gaan. In de wetenschap dat ieder die aansluit om de verandering op gang te brengen, zowel gefragmenteerde beelden als ook gekleurde beelden heeft en de eigen professionele norm meeneemt.

Robuust begeleidt veranderingen en samenwerkingen

Robuust kan het proces van een integrale wijkaanpak en de benodigde samenwerking begeleiden. We hebben de rol van adviseur, klankbord, coach, procesregisseur of verbinder. In dit kader ondersteunt Robuust ook zorgverzekeraar CZ bij het ontwikkelen van een lerend IWA-netwerk waar professionals kennis, inzichten en ervaringen uit de praktijk met elkaar kunnen delen.